و سپس «افزودن به صفحه اصلی» ضربه بزنید
و سپس «افزودن به صفحه اصلی» ضربه بزنید
حملات Ransomware طی سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵ یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات برای سازمان‌ها بوده‌اند و همچنان نرخ رشد و پیچیدگی آنها افزایش پیدا می‌کند. این حملات با رمزگذاری داده‌ها، خراب‌کردن سیستم‌های حیاتی و اخاذی مالی، سازمان‌ها را درگیر بحران عملیاتی و اعتباری می‌کنند.
سازمان‌های مدرن برای مقابله با این تهدید نیازمند:
- طرح پاسخ‌گویی امنیتی (Incident Response Plan)
- یک Playbook اجرای گام‌به‌گام
- ابزارهای مانیتورینگ و تشخیص زودهنگام
- استراتژی بازیابی مبتنی بر RTO / RPO
هستند.
این مقاله یک SOC Playbook واقعی و عملیاتی ارائه می‌دهد؛ یعنی یک نقشه دقیق از زمانی که اولین هشدار دریافت می‌شود تا زمانی که سرویس‌ها بازیابی و حمله‌گر حذف شود.
ریشه‌یابی حملات Ransomware (چرخه حمله)
یک حمله باج‌افزار معمولا این ساختار را دنبال می‌کند:
| مرحله | توضیح | نمونه نشانه‌ها |
|---|---|---|
| Initial Access | ورود اولیه به شبکه | ایمیل فیشینگ، RDP باز، Credential Leak |
| Privilege Escalation | افزایش سطح دسترسی | سوءاستفاده از Kerberos, Pass-the-Hash |
| Lateral Movement | حرکت افقی در شبکه | SMB بروت‌فورس، Remote Execution |
| Data Exfiltration | خروج اطلاعات | ترافیک رمزگذاری شده خارجی |
| Encryption & Ransom | قفل‌کردن و اخاذی | فایل‌های .locked / .crypted / .payme |
Playbook باید در هر مرحله قابلیت تشخیص و واکنش داشته باشد.
اهداف Playbook
این Playbook برای تیم‌های SOC ،NOC ،Cyber Defense و DBA/DevOps نوشته شده و سه هدف اصلی دارد:
- کاهش زمان تشخیص (MTTD)
- کاهش زمان واکنش (MTTR)
- جلوگیری از ازکارافتادن گسترده سرویس‌ها
تشخیص زودهنگام (Detection)
منابع داده‌ای SOC برای تشخیص:
- SIEM Logs (Splunk / Sentinel / ELK / QRadar)
- EDR/XDR Telemetry (CrowdStrike / Defender / SentinelOne)
- Network IDS/IPS (Zeek ,Suricata ,Palo Alto)
- File Integrity Monitoring
- Database Access Audit (درصورت حمله به DB)
نشانه‌های کلیدی (Indicators of Compromise)
- ایجاد پردازش‌هایی با نام‌های جعلی اما مصرف CPU غیرطبیعی
- حجم بالای حذف / تغییر فایل در زمان کوتاه (File I/O Spike)
- ایجاد کلیدهای مشکوک در Windows Registry مثل:
HKCU\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Run
- Disable شدن Shadow Copies:
vssadmin delete shadows /all /quiet
- اتصال‌های SSH/RDP از مبداهای غیر معمول
قانون نمونه SIEM (Detect Mass Encryption Activity) – نسخه ساده
Event where File_Write_Count > 500/sec AND File_Extension_Changed = True
مهار و محدودسازی (Containment)
وقتی حمله تایید شد، سرعت مهم‌ترین عامل است.
اقدامات فوری:
- قطع اتصال دستگاه آلوده از شبکه
- نه خاموش کنید.
- نه ری‌استارت
دلیل: ممکن است شواهد پاک شود.
- ایزوله کردن VLAN/Site
- کاهش Lateral Movement
- تعطیلی دسترسی‌های Admin Domain تا بررسی کامل
- بلاک کردن C2 Communication
- فایروال → Drop outbound to TOR / Known malicious IPs
- اجرای Memory Dump
- برای استخراج Keys رمزگذاری
ریشه‌یابی و تحلیل (Investigation)
در این مرحله هدف فقط «پاک کردن» نیست؛ باید علت‌یابی انجام شود.
سوال‌های کلیدی:
| سوال | چرا مهم است؟ |
|---|---|
| نقطه ورود کجا بود؟ | برای جلوگیری از تکرار حمله |
| دسترسی حمله‌گر چقدر گسترده بود؟ | برای تعیین دامنه بازیابی |
| چه داده‌هایی استخراج شدند؟ | برای ارزیابی خطر حقوقی / GDPR / SLA |
| Encryption Key قابل بازیابی است؟ | برای جلوگیری از پرداخت باج |
ابزارهای تحلیل
- Volatility / Rekall (تحلیل Memory)
- KAPE / Velociraptor (جمع‌آوری شواهد)
- CyberChef (آنالیز Payloadها)
- YARA (تشخیص نمونه‌های مشابه)
بازیابی (Recovery)
این بخش باید قبل از وقوع حمله برنامه‌ریزی شده باشد.
قوانین طلایی بازیابی:
| قانون | توضیح |
|---|---|
| هرگز روی سیستم آلوده Restore نکنید. | ابتدا سیستم‌ها باید پاک / Rebuild شوند. |
| از Backupهای آفلاین استفاده کنید. | Backupهای آنلاین ممکن است آلوده/رمزگذاری شده باشند. |
| ابتدا سرویس‌های پایه، سپس سرویس‌های وابسته | اول Active Directory، بعد SQL Server، بعد برنامه‌ها |
رابطه با RTO و RPO
- RTO: زمان قابل قبول برای بازیابی سرویس
- RPO: میزان داده قابل قبول جهت از دست رفتن
در ransomware، اهداف رایج: - RTO ≤ ۴ ساعت
- RPO ≤ ۱۵ دقیقه (در سیستم‌های مالی)
تقویت دفاع (Hardening / Improvement)
این بخش شامل اصلاحاتی است برای جلوگیری از حملات بعدی.
اقدامات پیشگیرانه نسخه ۲۰۲۵
- اجرای Zero Trust Access Model
- فعال‌سازی MFA در تمام سرویس‌ها
- ممنوعیت RDP اینترنتی
- EDR/XDR دائمی روی کل سیستم‌ها
- Immutable Backups (Backupهایی که قابل تغییر نیستند)
- فعال‌سازی Database Auditing و SIEM Integration
مثال Playbook عملی (چک‌لیست آماده اجرا)
[detect] بررسی هشدار SIEM
[verify] تأیید IOCها + قرنطینه دستگاه
[contain] قطع ارتباط، فریز دسترسی‌ها، بلاک C2
[investigate] استخراج Memory, Log, Network Paths
[recover] بازیابی از Backups آفلاین + Rebuild سیستم
[harden] اعمال Zero Trust و Patchهای امنیتی
[close] گزارش‌دهی و درس‌آموزی
سوالات متداول (FAQ)
۱. آیا باید باج پرداخت کنیم؟
۸۵٪ موارد پرداخت باج → هیچ تضمین بازیابی ندارد. پرداخت = تشویق حمله.
۲. آیا Decryptorهای عمومی مفیدن؟
در برخی خانواده‌ها بله، اما در نسخه‌های جدید معمولا بی‌اثرند.
۳. آیا SOC بدون EDR معنی دارد؟
خیر، SIEM بدون EDR = تشخیص بدون دید کافی.
خدمات امنیت و SOC لاندا
تیم لاندا اجرای کامل SOC Playbook، مانیتورینگ امنیتی، طراحی SIEM و واکنش سریع به حملات Ransomware را ارائه می‌دهد:
نظری داده نشده