تبدیل تاریخ شمسی به میلادی در SQL Server (آموزش کامل + کد آماده)

چرا موضوع تاریخ شمسی در SQL Server مهم است؟

SQL Server به صورت پیش‌فرض تنها از تاریخ میلادی (Gregorian Calendar) پشتیبانی می‌کند. این موضوع برای بسیاری از سازمان‌ها و کسب‌وکارهای ایرانی یک چالش جدی است، زیرا در سیستم‌های مالی، اداری و منابع انسانی نیاز به تاریخ شمسی (Persian Date) وجود دارد.

در سال‌های اخیر، بسیاری از DBAها و برنامه‌نویسان به دنبال راهی برای تبدیل تاریخ شمسی به میلادی در SQL Server بوده‌اند. اگر این تبدیل به درستی انجام نشود، مشکلاتی مانند گزارش‌های اشتباه، خطا در محاسبات تاریخ، و حتی از دست رفتن دقت داده‌ها به وجود می‌آید.

در این مقاله، به صورت کامل و گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم:

• چطور تاریخ شمسی را به میلادی در SQL Server تبدیل کنیم.
• چطور تاریخ میلادی را به شمسی برگردانیم.
• چه راهکارهایی برای بهینه‌سازی وجود دارد.
• نمونه کدهای آماده برای استفاده در پروژه‌های واقعی.

چالش اصلی: نبود پشتیبانی مستقیم از تقویم شمسی

مایکروسافت SQL Server تنها از Calendar میلادی پشتیبانی می‌کند. به همین دلیل، در اکثر پروژه‌ها نیاز داریم بین دو تقویم شمسی و میلادی تبدیل انجام دهیم.

به‌طور کلی، راهکارهای موجود برای این موضوع عبارتند از:

1. استفاده از فانکشن‌های آماده و UDF (User Defined Function).
2. استفاده از CLR Integration (نوشتن کد C# و فراخوانی در SQL Server).
3. استفاده از ابزارهای BI (مانند Power BI یا SSRS) و تبدیل تاریخ در لایه گزارش.

راهکار اول: نوشتن فانکشن UDF در SQL Server

یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای تبدیل تاریخ شمسی ↔ میلادی، نوشتن یک فانکشن SQL است.

نمونه کد تبدیل تاریخ شمسی به میلادی

CREATE FUNCTION dbo.ShamsiToMiladi
(
    @ShamsiDate NVARCHAR(10)  -- تاریخ شمسی به فرمت ۱۴۰۴/۰۵/۲۵
)
RETURNS DATE
AS
BEGIN
    DECLARE @Year INT, @Month INT, @Day INT;
    DECLARE @MiladiDate DATE;

    SET @Year = CAST(SUBSTRING(@ShamsiDate, 1, 4) AS INT);
    SET @Month = CAST(SUBSTRING(@ShamsiDate, 6, 2) AS INT);
    SET @Day = CAST(SUBSTRING(@ShamsiDate, 9, 2) AS INT);

    -- تبدیل تاریخ شمسی به میلادی (ساده‌سازی شده)
    -- اینجا می‌توان از الگوریتم دقیق‌تر یا جدول کمکی استفاده کرد
    SET @MiladiDate = DATEADD(DAY, (@Year - 622) * 365 + (@Month - 1) * 30 + @Day, '1900-01-01');

    RETURN @MiladiDate;
END

استفاده از فانکشن

SELECT dbo.ShamsiToMiladi('1404/05/25') AS MiladiDate;

نکته: این فانکشن نمونه‌ای ساده است. برای دقت بالا باید از الگوریتم‌های تقویم جلالی استفاده شود.

راهکار دوم: استفاده از CLR Integration در SQL Server

اگر نیاز به دقت بالا و سرعت بیشتر دارید، می‌توانید از کد #C برای تبدیل استفاده کنید و آن را در SQL Server فراخوانی کنید.

مراحل کلی:

1. نوشتن کد C# برای تبدیل تاریخ شمسی ↔ میلادی (استفاده از System.Globalization.PersianCalendar).
2. Build کردن DLL.
3. فعال‌سازی CLR در SQL Server:

   sp_configure 'clr enabled', 1;
   RECONFIGURE;
   

4. ثبت اسمبلی در SQL Server و ایجاد فانکشن.

این روش برای سیستم‌های Enterprise پیشنهاد می‌شود، چون هم سریع‌تر است و هم خطای کمتری دارد.

راهکار سوم: استفاده از جدول کمکی (Calendar Table)

یکی از روش‌های رایج در پروژه‌های BI و Data Warehouse، استفاده از جدول تقویم است.

مثال جدول تاریخ شمسی-میلادی

CREATE TABLE CalendarTable
(
    ShamsiDate NVARCHAR(10),
    MiladiDate DATE
);

-- نمونه داده‌ها
INSERT INTO CalendarTable (ShamsiDate, MiladiDate)
VALUES ('1404/01/01', '2025-03-21'),
       ('۱۴۰۴/۰۱/۰۲', '۲۰۲۵-۰۳-۲۲');

سپس می‌توان به راحتی JOIN انجام داد:

SELECT o.OrderID, c.MiladiDate
FROM Orders o
JOIN CalendarTable c ON o.OrderDateShamsi = c.ShamsiDate;

مقایسه روش‌ها

کاربرد در گزارش‌گیری (BI & Power BI)

وقتی داده‌های شما به صورت میلادی در SQL ذخیره می‌شود، ولی کاربران گزارش‌ها را به شمسی نیاز دارند، بهترین کار:

• ذخیره داده‌ها به میلادی.
• نمایش تاریخ در لایه گزارش (Power BI / SSRS) به شمسی.

مثال در Power BI:

• استفاده از Custom Column برای تبدیل تاریخ.
• یا اتصال به جدول Calendar Table.

نکات Performance Tuning

• همیشه تاریخ اصلی را به صورت میلادی ذخیره کنید.
• تاریخ شمسی را فقط در لایه نمایش (Presentation Layer) تبدیل کنید.
• اگر مجبورید فانکشن استفاده کنید، آن را به صورت Inline Table-Valued Function بنویسید، چون سریع‌تر از Scalar Function است.

نتیجه‌گیری

مدیریت تاریخ شمسی در SQL Server یک چالش رایج برای کسب‌وکارهای ایرانی است. راهکارهای مختلفی برای این موضوع وجود دارد که بسته به نیاز و ابعاد پروژه می‌توانید انتخاب کنید:

• UDF ساده برای پروژه‌های کوچک.
• CLR Integration برای سیستم‌های بزرگ.
• Calendar Table برای گزارش‌گیری‌های BI.

انتخاب درست این روش‌ها می‌تواند علاوه بر افزایش دقت، سرعت پردازش را نیز بهبود دهد.

سوالات متداول (FAQ) 

۱. آیا SQL Server به صورت پیش‌فرض از تاریخ شمسی پشتیبانی می‌کند؟
خیر. تنها تقویم میلادی پشتیبانی می‌شود.

۲. بهترین روش برای تبدیل تاریخ شمسی به میلادی چیست؟
بستگی به پروژه دارد: فانکشن UDF برای پروژه‌های کوچک، CLR برای سیستم‌های بزرگ، و جدول Calendar برای BI.

۳. آیا می‌توان تاریخ شمسی را مستقیم در SQL ذخیره کرد؟
بله، ولی پیشنهاد نمی‌شود. بهتر است میلادی ذخیره شود و شمسی فقط در گزارش نمایش داده شود.

۴. آیا این تبدیل‌ها روی Performance تاثیر دارند؟
بله، فانکشن‌های سنگین می‌توانند کند باشند، بنابراین بهتر است از روش بهینه (Calendar Table یا CLR) استفاده شود.

لاندا چطور به شما کمک خواهد کرد؟

اگر در پروژه‌های خود با مشکل تاریخ شمسی و میلادی در SQL Server روبه‌رو هستید، تیم لاندا با تجربه عملی در پروژه‌های Enterprise آماده است تا برای شما:

• فانکشن‌ها و الگوریتم‌های دقیق شمسی ↔ میلادی پیاده‌سازی کند.
• Performance Tuning حرفه‌ای برای SQL Server انجام دهد.
• گزارش‌های BI و Power BI را بر اساس تقویم شمسی طراحی کند.

دانلودها

• فایل اکسل: PersianDimDate
• تابع اسکیوال: PersianCalender 

پیشنهاد مطالعه: تبدیل تاریخ میلادی به شمسی در SQL Server با User Defined Function و CLR

ارتباط و مشاوره

برای اطلاعات بیشتر و مشاوره می‌توانید از طریق زیر با ما در ارتباط باشید:

• تماس ✆ با شرکت لاندا برای مشاوره، اجرا و یا آموزش تخصصی.