Monitoring Lag در AG، مانیتورینگ Latency، SQL Server Availability Group Monitoring، مانیتورینگ Always On، Replication Lag SQL Server دیتابیس، High Availability Monitoring، مانیتورینگ سرورهای سازمانی، بررسی تاخیر در AG، Network Latency SQL Server، آموزش Always On Monitoring، ابزارهای مانیتورینگ SQL Server، Runbook مانیتورینگ، Threshold Latency، Data Synchronization Delay، مانیتورینگ Real Time دیتابیس.

مفهوم تداوم خدمات و دسترس پذیری بالا در سازمان ها زمانی واقعی و قابل اتکا می شود که نه تنها معماری High Availability یا همان HA به شکل اصولی طراحی شود، بلکه عملکرد آن نیز به طور مداوم پایش گردد. یکی از مهم ترین عناصر در پایش زیرساخت Always On Availability Group، نظارت دقیق بر Replication Lag و Data Latency است. این دو شاخص تعیین می کنند که آیا Replica ها هماهنگ و در وضعیت سالم هستند یا در انتقال داده ها دچار تاخیر شده اند. این تاخیرها می توانند پیامدهای جدی برای سرویس های حیاتی سازمان ایجاد کنند که شامل ریسک از دست رفتن داده، ناسازگاری داده و اختلال در Failover می شود.

۱. اهمیت سازمانی Monitoring Lag و Latency در AG

Availability Group در SQL Server یکی از قدرتمندترین معماری های دسترس پذیری برای بانک های اطلاعاتی است. اگرچه AG طراحی شده است تا Replica ها را همواره در وضعیت همگام نگه دارد، اما شرایط واقعی زیرساخت سازمان ها همیشه مطابق استاندارد نیست. عواملی مانند محدودیت پهنای باند، بار پردازشی زیاد، حجم زیاد تراکنش ها، Storage با عملکرد ضعیف و مشکلات شبکه می توانند به سرعت باعث ایجاد تاخیر شوند.

چرا پایش Lag و Latency برای سازمان حیاتی است؟

• تضمین یکپارچگی داده ها

در صورت افزایش Lag، Replica ها نسخه های متفاوتی از داده خواهند داشت. این وضعیت برای سازمان ها با سرویس های حساس قابل قبول نیست.

• پیشگیری از Failover خطرناک

اگر Replica دارای تاخیر باشد اما Failover اتفاق بیفتد، بخشی از داده ها از دست می رود. مانیتورینگ لحظه ای این خطر را حذف می کند.

• کاهش ریسک DR Site

سازمان ها معمولا Replica ها را در سایت پشتیبان قرار می دهند. Latency بالا بین دو مرکز داده می تواند تاثیر مستقیم روی قابلیت بازیابی داشته باشد.

• تحلیل عملکرد زیرساخت

با بررسی شاخص های تاخیر می توان ضعف های شبکه، Storage یا I/O را کشف کرد.

• پیشگیری از اختلالات آینده

Lag به عنوان Early Warning عمل می کند و سازمان را از وقوع بحران های احتمالی آگاه می کند.

بنابراین مانیتورینگ Lag و Latency یک اقدام تکنیکی ساده نیست بلکه یک ضرورت مدیریت ریسک و عملیات سازمانی است.

۲. مفاهیم کلیدی Lag و Latency در Availability Group

۲.۱. Log Send Queue

این شاخص نشان می دهد چه مقدار دیتا در حال انتظار برای ارسال به Replica است.
افزایش این مقدار معمولا نشانه کندی شبکه، CPU یا Storage است.

۲.۲. Redo Queue

Replica های Asynchronous برای اعمال داده ها از Redo Log استفاده می کنند. اگر این مقدار زیاد شود یعنی Replica نمی تواند تراکنش ها را کافی سریع Replay کند.

۲.۳. Send Latency

این شاخص مدت زمان ارسال Log از Primary به Replica را اندازه می گیرد.

۲.۴. Redo Latency

مدت زمان اعمال داده ها در Replica را نشان می دهد.

۲.۵. Recovery Point Objective و تاثیر آن

اگر Latency زیاد باشد، RPO در خطر قرار می گیرد. مثلا اگر سازمان RPO برابر ۳۰ ثانیه دارد اما Latency شما ۴ دقیقه است، این مغایر SLA خواهد بود.

۳. ابزارهای داخلی SQL Server برای Monitoring Latency

SQL Server مجموعه ای از Dynamic Management Views ارائه می کند که امکان نظارت دقیق بر عملکرد AG را فراهم می سازد.

۳.۱. DMV اصلی: sys.dm_hadr_database_replica_states

شاخص های مهم:

• log_send_queue_size
• redo_queue_size
• synchronization_state
• last_received_time
• last_redone_time

SQL Query پیشنهادی برای مانیتورینگ:

SELECT 
    ag.name AS AGName,
    ar.replica_server_name,
    drs.database_id,
    drs.log_send_queue_size,
    drs.redo_queue_size,
    drs.last_received_time,
    drs.last_redone_time
FROM sys.dm_hadr_database_replica_states drs
JOIN sys.availability_replicas ar ON drs.replica_id = ar.replica_id
JOIN sys.availability_groups ag ON ar.group_id = ag.group_id;

۳.۲. sys.dm_os_performance_counters

کانترهای حیاتی:
• Log Bytes Sent per sec
• Redo Bytes Per sec
• Send Queue Size
• Redo Queue Size

۳.۳. Extended Events

ایونت های مهم:
• hadr_log_transport_diagnostics
• hadr_db_commit_mgr_harden

این روش برای ریشه یابی مشکلات پیچیده عالی است.

۴. ابزارهای خارجی برای مانیتورینگ Lag و Latency

سازمان ها معمولا علاوه بر ابزارهای داخلی، از ابزارهای زیر نیز استفاده می کنند:

۴.۱. SQL Server Monitoring Tools

• SentryOne
• Redgate SQL Monitor
• Idera SQL Diagnostic Manager
• Quest Foglight

مزیت ها:
• داشبوردهای آماده
• آلارم های دقیق و قابل تنظیم
• گزارش دهی سازمانی
• تحلیل تاریخی Trend

۴.۲. SIEM و Observability Tools

• Elastic Stack
• Splunk
• Datadog
• Prometheus
• Grafana

این ابزارها امکان اتصال به Log، Metric و Alert را فراهم می کنند و برای سازمان های بزرگ توصیه می شوند.

۵. Threshold های استاندارد برای Lag و Latency

باید توجه داشت که Threshold ها به سازمان، SLA، زیرساخت و نوع بار تراکنشی وابسته است. اما استانداردهایی منطقی وجود دارد.

۵.۱. Threshold پیشنهادی سازمانی

شاخصوضعیت سالموضعیت هشداروضعیت بحرانی
Log Send Queue Sizeکمتر از ۵۰ مگابایت۵۰ تا ۲۰۰ مگابایتبیشتر از ۲۰۰ مگابایت
Redo Queue Sizeکمتر از ۱۰ مگابایت۱۰ تا ۱۰۰ مگابایتبیش از ۱۰۰ مگابایت
Latencyکمتر از ۵ ثانیه۵ تا ۳۰ ثانیهبیشتر از ۳۰ ثانیه
Sync Replica StateSYNCHRONIZEDSYNCHRONIZINGNOT SYNCHRONIZING

۶. Root Cause های رایج Latency در AG

۶.۱. مشکلات شبکه

• پهنای باند پایین
• Packet loss
• فاصله جغرافیایی زیاد بین دیتاسنترها

۶.۲. بار زیاد روی Primary

CPU بالا و حجم زیاد تراکنش باعث عقب افتادگی ارسال Log خواهد شد.

۶.۳. ضعف Storage

Replica ها برای Redo نیاز به I/O سریع دارند.

۶.۴. Backup های همزمان

Backup I/O روی همان دیسک تاثیر مستقیم بر Redo Queue دارد.

۶.۵. Anti Virus یا ابزارهای امنیتی

برخی ویروس یاب ها فایل Log را قفل می کنند.

۷. Runbook عملی و سازمانی برای Monitoring Lag و Latency

در این بخش یک Runbook رسمی و قابل استفاده برای تیم های DBA و مرکز عملیات شبکه ارائه می شود.

۷.۱. مرحله نخست: شناسایی وضعیت AG

گام ۱: اجرای DMV ها و ثبت مقادیر
گام ۲: بررسی وضعیت Availability Group Dashboard
گام ۳: ثبت Snapshot از Queue Sizes
گام ۴: بررسی Log Transport Status

۷.۲. مرحله دوم: تعیین شدت مشکل

اگر Log Send Queue بیش از ۲۰۰ مگابایت است:
وضعیت بحرانی است و نیاز به اقدام فوری وجود دارد.

اگر Latency بیش از ۳۰ ثانیه است:
Failover نباید انجام شود.

۷.۳. مرحله سوم: تحلیل Root Cause

الف. بررسی شبکه
• ping و latency تست شود
• بررسی packet loss
• بررسی مصرف پهنای باند

ب. بررسی بار پردازشی
• وضعیت CPU
• تراکنش های سنگین
• Job های زمانبندی شده

پ. بررسی Storage
• IOPS
• Latency در Read و Write
• تداخل Backup

ت. بررسی Event Log و Error Log

۷.۴. مرحله چهارم: رفع مشکل

راهکارهای عملی:

• افزایش Bandwidth یا تغییر مسیر شبکه
• انتقال Log از دیسک های کند به Storage پرسرعت
• غیرفعال کردن اسکن فایل Log توسط Anti Virus
• Optimize کردن Query های سنگین
• استفاده از Backup Compression
• فعالسازی Network Compression در SQL Server 2022

۷.۵. مرحله پنجم: مستندسازی و اطلاع رسانی

• ثبت Incident Report
• ثبت اقدامات اصلاحی
• ارائه Trend گزارش به مدیریت فناوری اطلاعات
• پایش دوباره وضعیت پس از ۳۰ دقیقه

۸. چک لیست مدیریتی برای سازمان

این چک لیست می تواند برای مدیران فنی، سرپرستان تیم DBA و مدیر شبکه مورد استفاده قرار گیرد:

• آیا برای AG یک داشبورد مانیتورینگ زنده وجود دارد
• آیا برای Lag و Latency آستانه هشدار تعیین شده است
• آیا ابزار آلارم دهی با Email یا Teams پیکربندی شده است
• آیا RPO و RTO سازمان با Latency سنجیده می شود
• آیا سند Runbook معتبر و جدید وجود دارد
• آیا تست های دوره ای Failover انجام می شود
• آیا Latency متوسط ماهانه ثبت و تحلیل می شود
• آیا تیم شبکه و DBA در یک کانال مشترک همکاری می کنند

تماس و مشاوره

اگر سازمان شما نیاز به پیاده سازی یک مانیتورینگ حرفه ای و پایدار برای Availability Group دارد، تیم لاندا می تواند برای طراحی داشبورد، تعریف Threshold های سازمانی، پیاده سازی Runbook، رفع مشکلات Latency و بهینه سازی زیرساخت Always On در کنار شما باشد.
برای دریافت «راه اندازی مانیتورینگ HA» و مشاوره تخصصی، همین حالا  تماس ✆ بگیرید.

روزبه امیرعصامی

مدیریت پایگاه‌داده (DBA)

SQL Serverاسکیوال سرورباز طراحی دیتابیس

Xلینکدینواتساپتلگرامایمیل

نوشته های مرتبط

نظری داده نشده

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *